GELENEĞİN BİRİKİMİNDEN YENİ BİR DÜŞÜNCENİN İNŞASINA...

Yürütücü: Berdal Aral

Başlangıç: 12 Şubat Pazartesi, 19.00 - 20.00 / 5 Hafta (Dersler 5 hafta boyunca aynı gün ve saatte çevrim içi olacak şekilde gerçekleşecek)

Ders Hakkında

Bu derste, BM’nin kuruluşu ve organları teorik bir bağlam içinde masaya yatırılırken, aynı zamanda BM’nin –en başta Güvenlik Konseyi’nin -Soğuk Savaş döneminde İslam dünyasına ilişkin önemli sorunlarda aldığı tutuma odaklanılacaktır. BM Güvenlik Konseyi’ndeki veto yetkisi sahibi beş daimi üyenin mevcudiyetinin sebebiyet verdiği haksızlık ve adaletsizlik, özellikle Soğuk Savaş sonrasında, İslam dünyasına mensup ülkelerde daha da ağır bir tahakküme ve dayatmaya sebebiyet vermiş bulunmaktadır. İslam dünyası açısından Güvenlik Konseyi güvenlik sağlamak bir yana, daha fazla güvensizlik ve kriz üretmiştir.

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

Program Öncesi Gerekli Görülen Ön Okuma: Küresel Güvenlikten Küresel Tahakküme 

     1. Hafta - BM nedir? Neden kurulmuştur? Başlıca organları?

     2. Hafta - BM’nin Soğuk Savaş döneminde İslam dünyası bağlamındaki performansı

     3. Hafta - BM Güvenlik Konseyi’nin 1990’lı yıllarda İslam dünyasına ilişkin krizlerdeki tutumu

     4. Hafta - BM Güvenlik Konseyi’nin 2000’li yıllarda İslam dünyasına ilişkin krizlerdeki tutumu

     5. Hafta - BM’ye ilişkin reform ihtiyacı; BM-İslam dünyası ilişkisinde yaşanan vahim sorunları nasıl anlamalı?

Yürütücü: Faruk Karaarslan

Başlangıç: 13 Şubat Salı, 20.00 - 21.00 / 4 Hafta (Dersler 4 hafta boyunca aynı gün ve saatte çevrim içi olacak şekilde gerçekleşecek)

Ders Hakkında

Bu ders kapsamında sosyal teoride hafıza kavramının ele alınışına dair bir izlek oluşturulacaktır. Bu bağlamda çağdaş hafıza tartışmalarının zeminini oluşturacak okumalar ve tartışmalar gerçekleştirilecektir. Online olarak gerçekleştirilecek derste farklı disiplinlerin hafızayı ele alma biçimlerini konu edinerek, hafıza çalışmalarının disiplinler arası bağlamı ortaya konacaktır. Öncelikle hatırlama ve unutmaya ilişkin ilk metinlerin yazıldığı Antik Yunan düşüncesinde hafıza kavramının nasıl tartışıldığı belirtilecek. Bu aynı zamanda alanın doğuşuna ilişkin ilk metinlerin çerçevesini teşkil edecektir. Esasında psikoloji alanında müstakil bir çalışma alanı olarak beliren hafızanın psikoloji ve sosyoloji arasında nasıl konumlandığına değinilecektir. Böylelikle modern toplumun kurucu iki biliminde hafızanın yeri işaretlenmeye çalışılacaktır. Yanı sıra geçmiş ile ontolojik bağı olan hafızanın, geçmişi konu edinen bir diğer disiplin olan tarih ile ilişkisi irdelenecektir. Son derste ise çağdaş teoride hafızanın nasıl disiplinler arası bir bağlama kavuştuğu ortaya konacaktır. Her hafta ortalama 50-70 sayfa aralığında metin okumasının yapılacağı derste diyalojik bir yöntem kullanılacaktır. Her bir katılımcının aktif katılım sağlanması beklenmektedir.

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

     1. Hafta - Felsefede Hafıza Kavramına İlişkin Öncül Tartışmalar

     2. Hafta - Hafızanın Psikolojik ve Sosyolojik Bağlamı

     3. Hafta - Tarih ve Hafıza: Annales Okulunun İzleği

     4. Hafta - Zaman ve Mekan Dengesini Anlamak: Modernite ve Hafıza

Yürütücü: Oğuzhan Ekinci

Başlangıç: 16 Şubat Cuma, 18.00 - 19.00 / 4 Hafta (Dersler 4 hafta boyunca aynı gün ve saatte çevrim içi olacak şekilde gerçekleşecek)

Ders Hakkında

Bu derste Nortbert Elias’ın hayatı, eserleri ve sosyolojik yaklaşımları işlenecektir.  Bu minval üzere makro ve mikro oluşumlar arasında bağlamlar kuran Elias sosyolojisinin ana dinamiklerinden olan Uygarlık Süreci, toplumsal değişim, figürasyonlar, sosyal süreçler ve ölüm sosyolojisi irdelenecektir. Uygarlaşmanın somut tezahürlerinin tepeden inmediğini, bunların tarihsel süreç içerisindeki değişim ve dönüşümler sonucunda şekillendiğini savunan Elias, uygarlık sürecini insan eylemlerinden bağımsız düşünmez. İnsanın bizzat kendisini de bir süreç olarak değerlendiren Elias’a göre giderek güçlenen ve iç içe geçen sosyal (dışsal) baskılamalar zamanla insanlar tarafından içselleştirilerek öz-baskılamalara dönüşür. İnsanların yaşam tarzlarını, tutum ve davranışlarını, bilinçlerini hatta güdü bütçelerini değiştiren bu süreç dinamik bir yapıya sahip olan karşılıklı bağımlılık ağlarının (figürasyon) değişmesinden kaynaklanmaktadır. Fakat toplumsal değişim sürecinin yüzeysel, rastgele veya düzensiz bir şekilde değil de belli bir yapıya ve içsel mantığa göre gerçekleştiğini düşünen Elias, insanların davranış standartlarının Orta Çağ’dan başlamak üzere zamanla nasıl dönüşüm geçirdiğini eserlerinde resmetmeye çalışır. Ölüm meselesini de bu bağlamda değerlendiren Elias, kaleme aldığı Ölmekte Olanların Yalnızlığı Üzerine (1982) adlı kitabında Batı dünyasının ölüm anlayışını ve gündelik yaşamın bireyselleştirilmesi sonucunda ölümün giderek toplumsal sahnenin perdeleri arkasına itilmesini irdeler. Bu bağlamda Avrupa uygarlık itkisi kapsamında insan yaşamının en büyük biyo-sosyal problemlerinden biri olan ölümün toplumsal hayattan dışlandığını savunur ve bu sürecin nedenlerini tartışır.

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

     1. Hafta - Elias’ın Hayatı, Eserleri ve Sosyolojisine Dair Genel Bir Bakış

     2. Hafta - Uygarlık Süreci Kuramı

     3. Hafta - Toplumsal Değişim, Sosyal Süreçler, Figürasyonlar

     4. Hafta - Ölüm Sosyolojisi, Elias’a Yönelik Eleştiriler ve Genel Değerlendirme

Yürütücü: Sertaç Timur Demir

Başlangıç: 14 Şubat Çarşamba, 20.00 - 21.00 / 5 Hafta (Dersler 5 hafta boyunca aynı gün ve saatte çevrim içi olacak şekilde gerçekleşecek)

Ders Hakkında

Bu ders birçok akademik ve mesleki disiplinden farklı katılımcının insana, hayata ve bunları ihtiva eden topluma dair bakışını derinleştirmeyi amaçlamaktadır. Yaşama bakmanın sayısız yolu ve usulü var. Bu ders ise esaslı meselelere sinemanın penceresinden bakmaktadır. Nitekim sinema ile içinde yaşadığımız çağ arasında hem yapıcı hem de yıkıcı bir benzeşim ve karşılıklı beslenme söz konusudur. Öyle ki modern çağın kendisi görsel temelli, görüntü baskın bir çağdır. Bu derste filmin neden mühim olduğu ve ne tür düşünsel olanaklar açtığının yanı sıra film dilini okumanın yöntemleri ele alınmaktadır. Bu amaçla örneklem mahiyetinde üç film analiz edilmektedir. Bu filmlerin her biri insana dair hikmetli bakışın detaylarıyla yüklüdür. Altın ve Bakır filmi özellikle ilim ve aşk bağlamında aile yaşamına odaklanırken; Söğüt Ağacı filmi göz ile ruh arasında kendi hakikatini arayan insanı portrelemektedir. Son analizde ise karşılaştırmalı olarak iki bilim kurgu filmi (2001 ve Solaris) ilerlemeci doktrin karşısında manevi gelişimin değerini gündeme getirmektedir. Derse katılacak kişilerin bu filmleri önceden izlemiş olması ve bu kavramlar etrafında ön (b)ilgiye sahip olması esastır

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

     1. Hafta - Hayata Filmler Üzerinden Bakmak

     2. Hafta - Filmleri Teknik Okuma ve Hikmetle Yorumlama Yaklaşımları

     3. Hafta - Film Tahlil Pratiği: Altın ve Bakır (2010) filmi

     4. Hafta - Film Tahlil Pratiği: Söğüt Ağacı (2005)

     5. Hafta - Film Tahlil Pratiği: 2001: A Space Odyssey (1968) ve Solaris (1972) filmlerinin karşılaştırmalı okuması 

Yürütücü: Elmin Aliyev

Başlangıç: 15 Şubat Perşembe, 17.00 - 18.30 / 5 Hafta (Dersler 5 hafta boyunca aynı gün ve saatte yüz yüze olacak şekilde gerçekleşecek)

Ders Hakkında

Bu dersin öncelikli amacı; günümüzün sanat ve düşünce ortamlarında genellikle “eser” veya “mistik tecrübe” bağlamında değerlendirilen İslam sanatlarını teori, metodoloji ve sosyo-politik yansımaları açısından mercek altına almak, gerek ontolojik gerekse de epistemolojik düzlemde gözlenen eksen kaymalarını, hatta eksen yoksunluğunu müzakereye açmaktır. Böylece çağdaş dönemde öne çıkan kavram ve meselelerin yerli yerince kavranması ve düşünürler muvacehesinde bunlara ilişkin eleştirel analizlerin ve orijinal yorumların katılımcılar tarafından üretilebilmesi hedeflenmektedir.  Derste kısa bir arka plan bilgisinin ardından meseleler görsel ve yazılı kaynaklar ışığında tahlil edilecektir. Hedeflenen bilgi ve tahlil seviyesinin yakalanması açısından haftalık okumaların (ortalama 100-150 sayfa) titizlikle tamamlanması gerekmektedir.

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

     1. Hafta - Amelî Hikmetin Bir Uzantısı Olarak Sanat

     2. Hafta - Modernizm Çerçevesinden İslam Sanat Düşüncesi

     3. Hafta - Postmodern Tepki: Tradisyonalist Akımın Oluşumu

     4. Hafta - İslam Estetiğinin Temel İlkelerine Dair Ezberler

     5. Hafta - “Yenilik” Modası ve İsim-Müsemma Uyumsuzluğu

Yürütücü: Ali İhsan Kahraman

Başlangıç: 17 Şubat Cumartesi, 11.00 - 12.00 / 5 Hafta (Dersler 5 hafta boyunca aynı gün ve saatte yüz yüze olacak şekilde gerçekleşecek)

Ders Hakkında

Bu ders, dinin siyasi sahneye dönüşünün etkilerini ve sebeplerini anlamak için din ve uluslararası ilişkiler arasındaki etkileşim mekanizmasını teorik ve pratik düzeyde tartışmay amaçlamaktadır. Ancak bu ders, siyaset teorilerine dayanmak yerine uluslararası ilişkiler teorilerini temel almaktadır. Ayrıca tüm dinlerin tarihsel deneyimlerini ve sekülerleşmeyi, din ve uluslararası siyaset arasındaki etkileşim perspektifinden değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu ders din, laiklik, siyaset, uluslararası sistem gibi kavramların hiçbirini temel almamakta ve fakat kavramlar arasındaki etkileşim mekanizmasına odaklanmaktadır.

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

     1. Hafta - Uluslararası, Din ve Siyaset Arasındaki Etkileşim Mekanizması Modellemesi

     2. Hafta - Uluslararası İlişkiler Teorileri Perspektifinden Din – Realizm, Konstruktivizm

     3. Hafta - Uluslararası İlişkiler Teorileri Perspektifinden Din – Küreselleşme, Alternatif Teoriler

     4. Hafta - Din perspektifinden Uluslararası İlişkiler – İslam

     5. Hafta - Din perspektifinden Uluslararası İlişkiler – Hristiyanlık ve Yahudilik