GELENEĞİN BİRİKİMİNDEN YENİ BİR DÜŞÜNCENİN İNŞASINA...

Yürütücü: Ekmel Geçer

Başlangıç: 7 Nisan Pazartesi, 17.00 - 19.00 / 5 Hafta (Dersler haftada bir aynı gün ve saatte yüz yüze olacak şekilde gerçekleşecektir)

Bu derste, pozitif psikoloji perspektifinden anlam ve amaç kavramlarını ele alırken, dinin ve özellikle İslam’ın bu süreçteki rolü incelenecektir. Tasavvuf ve diğer mistik geleneklerin içsel huzur ve anlam bulma sürecine katkısı, modern psikoloji ile nasıl ve ne ölçüde örtüştüğü tartışılacaktır. İslam’ın varoluşsal anlam, sabır, şükür, takdir ve tevekkül gibi kavramlarının psikolojik iyi oluş üzerindeki etkilerini ele alarak, bireyin yaşamında derinlik ve tatmin duygusunun nasıl artırabileceği etraflıca konuşulacaktır. Pozitif psikolojinin bilimsel yaklaşımları ile dini öğretilerin birlikte ele alınacağı bu derste, herkesin kendi hayatında anlam bulmasına yardımcı olacak bakış açıları sunulacaktır. Dönemin sonunda hedeflenen bilgi ve tahlil seviyesinin yakalanması açısından her bir haftanın okumalarının (haftalık ortalama 25-50 sayfa) titizlikle tamamlaması gerekmektedir. Her ders öncesinde bir sinema yapımı seyredebilecek ve derste tartışılan konular bağlamında analiz edilecektir. Derslerde ayrıca pozitif psikolojinin gündelik hayattaki uygulamalarında da yer verilecektir

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

     Haftalık Ders Programı:

     1. Hafta - Psikoloji, Birey ve Tarihsel Gelişimi

     2. Hafta - Pozitif Psikoloji ve Anlam Arayışı

     3. Hafta - Şükür, Tevekkül ve Sabır: Psikolojik ve Sosyal İyi Oluşa Katkıları

     4. Hafta - Dinin ve Maneviyatın Anlam Üzerindeki Rolü

     5. Hafta - Anlamlı Bir Yaşam İçin Pratik Yaklaşımlar

    Program Öncesi Okunması Gereken Ön Okumalar:

    İnsanın Anlam Arayışı – Viktor E. Frankl

    Kaybolan Bağlar- Johann Hari

    Yavaşla- Kemal Sayar

    Gariplerin Kitabı- Ian Dallas

    Pozitif Psikoloji- Alan Carr

    Mutluluk Bilimi / Dr. Sonja Lyubomirsky (Video)

    İnsanın Anlam Arayışı ve Dinin Rolü- Ali Ayten (Kısa Makale)

Yürütücü: Hesna Haral

Başlangıç: 7 Nisan Pazartesi, 17.30 - 19.00 / 5 Hafta (Dersler haftada bir aynı gün ve saatte yüz yüze olacak şekilde gerçekleşecektir)

Bu dersin amacı, Osmanlı dünyasında hazırlanmış resimli tarih ve edebiyat konulu eserler içerisinde yer alan peygamber imgelerinin yorumlanmasına ilişkin bir yaklaşım sunmaktır.  Osmanlı literatüründe çeşitli türden eserler içerisinde peygamberlerin hayat hikâyeleri ve tebliğ faaliyetlerini konu edinen kıssalara yer verilmiştir. Kısas-ı enbiyâ olarak da tabir edilen bu hikâyelerin minyatürlerinde Hz. Adem, Hz. Musa, Hz. Lut, Hz. Süleyman, Hz. İbrahim, Hz. Salih, Hz. Yunus ve Hz. Muhammed’e ait tasvirlerin yer aldığı görülür. Beş haftadan oluşan seminerimizde metin-minyatür ilişkisi gözetilerek Osmanlı minyatür sanatında peygamber imgeleri ikonografik açıdan değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

     Haftalık Ders Programı:

     1. Hafta - Enbiyânâme, Zübdetü’t-Tevârîh, Cem-i Tarih ve Silsilenâme, Falnâme, Hadîkatü’s-Suadâ, Yûsuf u Züleyhâ gibi eserlerin genel değerlendirmesi.

     2. Hafta - Hz. Yunus Minyatürleri Üzerinden Bir İkonografik Deneme.

     3. Hafta - Osmanlı Minyatürlerinde Peygamber İmgeleri.

     4. Hafta - Peygamber kıssalarında öne çıkan kadınlar ve Hz. Muhammed’in yakın çevresindeki kadınların tasvirleri.

     5. Hafta - Osmanlı sanatında Hz. Muhammed’i gösteren minyatürlerden bir güldeste

     Program Öncesi Okunması Gereken Ön Okumalar:

     Rachel Milstein, Karin Rührdanz, Barbara Schmitz, Stories of the Prophets: Illustrated Manuscripts of Qisas Al-Anbiya.

     Metin And, Minyatürlerle Osmanlı İslam Mitologyası.

Yürütücü: İbrahim Durmaz

Başlangıç: 8 Nisan Salı, 14.30 - 16.30 / 5 Hafta (Dersler iki haftada bir aynı gün ve saatte yüz yüze olacak şekilde gerçekleşecektir)

Bu okuma grubunda Çağdaş Türk düşüncesi bağlamında Nurettin Topçu’nun fikriyatı eleştirel bir bakışla incelenecek ve tartışılacaktır. Topçu Türk düşüncesi içerisinde 20. yüzyılın en etkili isimlerinden biri olarak kabul edilir. Fikirleri 1940’lı yıllardan günümüze birçok kişi üzerinde etkili olmuş, kendisinden sonra “Nurettin Topçu Okulu” denilebilecek fikri bir geleneğin mimarlığını üstlenmiştir. Bu bağlamda okuma grubunda kendisinin özellikle Hareket Dergisi etrafında gelişen fikirleri Türk siyasal hayatı ve çağdaş İslam düşüncesinin temel meseleleri üzerinden ele alınacaktır. Derslerde Topçu’nun fikriyatından hareketle günümüz toplumsal meselelerine bir bakış oluşturulmaya çalışılacaktır.

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

     Haftalık Ders Programı:

     1. Hafta - Çağdaş Türk Düşüncesi: Temel Özellikleri, Tasnifi ve Problemleri

     2. Hafta - Nurettin Topçu’nun Hayatı ve Eserlerine Genel Bakış

     3. Hafta - Var Olmak ve Hareket Felsefesi

     4. Hafta - Kültür ve Medeniyet

     5. Hafta - Maarif Davası ve Yarınki Türkiye

     Program Öncesi Okunması Gereken Ön Okumalar:

     Müslüman Dünyada Çağdaş Düşünce Cilt 1: Türk Düşüncesi, Ed. Lütfi Sunar     

     İsmail Kara,  Türkiye'de İslamcılık Düşüncesi 1

     Hece Dergisi, Nurettin Topçu Özel Sayısı

Yürütücü: Şeyma Kömürcüoğlu

Başlangıç: 9 Nisan Çarşamba, 17.00 - 18.30 / 5 Hafta (Dersler iki haftada bir aynı gün ve saatte yüz yüze olacak şekilde gerçekleşecektir)

Bu okuma grubu antik Yunan mitolojisine yönelik yapısalcı yorumlarla bilinen Jean-Pierre Vernant’ın mite yaklaşımını inceleme amacını taşımaktadır. Programda, bir Fransız tarihçi ve antropolog olarak bilinen Vernant’ın Claude Lévi-Strauss’un etkisiyle Yunan mitine, tragedyasına ve toplumuna dair geliştirdiği yapısalcı yorum tarzını anlamaya yönelik okumalar yürütülecektir.

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

     Haftalık Ders Programı:

     1. Hafta - Antik Yunan’da mit, kült, ritüel: Neye karşılık geliyordu?

     2. Hafta - Antik Yunan mitolojisine getirilen yorumlar ve J. P. Vernant’ın literatürdeki yeri.

     3. Hafta - Mitlere Antropolojik Yaklaşım.

     4. Hafta - J. P. Vernant’ın Mite Yaklaşımına Getirilen Eleştiriler.

     5. Hafta - Alternatif bir okuma  biçimi mümkün mü?

Yürütücü: Mustafa Tekin

Başlangıç: 9 Nisan Çarşamba, 17.00 - 18.30 / 5 Hafta (Dersler haftada bir aynı gün ve saatte yüz yüze olacak şekilde gerçekleşecektir)

Hikmet Sosyolojisi” dersinde Batılı sosyolojinin kriz noktaları, euro-centric ve seküler doğası ele alındıktan sonra, Batı ve bizde sosyolojik yaklaşımlar bazı isimler üzerinden değerlendirilecektir. Ardında “hikmet” kavramı etrafında sosyolojiye bir bakış denemesi gerçekleştirilmeye çalışılacaktır.

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

     Haftalık Ders Programı:

     1. Hafta - Batı Sosyolojisi ve Kriz noktaları

     2. Hafta - Sosyolojide Yaklaşımlar ve Kritikleri

     3. Hafta - İslam ve Sosyoloji tartışmaları

     4. Hafta - İbn Haldun, Farabi, Bedii Nuri, Ziya Gökalp değerlendirmeleri

     5. Hafta - Hikmet ve Sosyoloji

    Program Öncesi Okunması Gereken Ön Okumalar:

    Gouldner, Alvin M. (2015); Batı SosyolojisininYaklaşan Krizi, Çev. Mesut Şenol, Sakarya, Sakarya Ün. Kültür Yay.

    Tekin, Mustafa (2017); Hikmet Sosyolojisi, İstanbul, Mana Yay.

Yürütücü: Hanife Kutgi

Başlangıç: 10 Nisan Perşembe, 17.00 - 18.30 / 5 Hafta (Dersler haftada bir aynı gün ve saatte yüz yüze olacak şekilde gerçekleşecektir)

Bir kıssanın izinden gitmek bugün felsefenin hakkında konuşulamayacağını söyledikleriyle ilgili bize bir yol gösterebilir mi? Bu soruya yanıt verme teşebbüsü olarak görülebilecek olan bu ders, Kant’tan çağdaş düşünceye kadar uzanan süreçten hareketle felsefeye tayin edilen sınırı sorgulayarak, kıssanın kavramsal dilin sınırlılıkları aşan bir ifade imkânı olduğunu göstermeyi amaçlıyor. Derste kıssanın düşünme davetine icabet etmek isteyenlerle, kıssayı bir model olarak okuma usulünün düşünceyi derinleştirme imkânını keşfetmeye çalışacağız.

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

     Haftalık Ders Programı:

     1. Hafta - Felsefeye Sınır Tayin Etmek: Kant’ın Kritik Projesi

     2. Hafta - Sınırı Sorgulamak: Çağdaş Düşüncedeki Vakalar

     3. Hafta - Sınırın Ötesine Geçiş: Bir Usul Olarak Kıssanın İmkânları

     4. Hafta - Öteyi İfade Biçimi: Model Olarak Kıssa ve Sembol-Kavram İlişkisi

     5. Hafta - Ötenin Anlatısı: Kıssa Örnekleri

Yürütücü: Fatma Kızıl

Başlangıç: 11 Nisan Cuma, 14.30 - 16.00 / 5 Hafta (Dersler haftada bir aynı gün ve saatte yüz yüze olacak şekilde gerçekleşecektir)

Bu okuma grubunda Batı’da hadis ve siyer sahasında son on beş yılda yayımlanmış İngilizce çalışmalar okunarak tartışılacaktır.  Böylece Batı’daki güncel iddia ve eğilimler doğrudan birincil kaynaklar üzerinden incelenecek, hadis ve siyer başta olmak üzere İslamî ilimler sahasındaki çağdaş tartışmalarla karşılaştırma yapma imkânı elde edilecektir. Ayrıca, okuma ve tartışmalar çerçevesinde sosyal bilimler genelinde, özelde ise İslamî ilimler sahasında objektiflik, tarafsızlık ve metodoloji konuları da ele alınacaktır.

Ders lisansüstü öğrencilerin ve lisans eğitimlerinin son aşamalarında olan öğrencilerin başvurusuna açıktır. Oturumlar okuma ve tartışma merkezli olacağı için katılacak öğrencilerin alana dair ilgileri ve birikimleri önem arz etmektedir.

     Haftalık Ders Programı:

     1. Hafta - Siyer rivayetlerinin isnad-metin analizi

     2. Hafta - Oryantalistlere göre Hz. Peygamber’in hayatı

     3. Hafta - Tarih kaynaklarının güvenilirliği meselesine oryantalistlerin yaklaşımı

     4. Hafta - Cahiliye döneminde Arap yarımadasının diğer kültürlerle irtibatları ve etkileşim

     5. Hafta - Belgesel deliller ve oryantalist söylem üzerindeki etkisi

    Program Öncesi Okunması Gereken Ön Okumalar:

    Fatma KIZIL, Müşterek Râvi Teorisi ve Tenkidi, İstanbul: İSAM 2013/2019, 1. Bölüm

    Fatma KIZIL, “Oryantalistlerin Akademik Hadis Araştırmaları: Ana Eğilimler, Yerleşik Kabuller ve Temel İddialar”, Hadis ve Siyer Araştırmaları, 5/1 (2019), 155-245.